ماه صفر در تقویم قمری، دومین ماه از سال قمری است و به عنوان یک ماه مقدس برای بسیاری از مسلمانان اهمیت دارد.در این مقاله، به بررسی ماه صفر، رویدادهای آن و همچنین اعمال مرتبط با آن میپردازیم.
علل نام گذاری
ماه صفر دومین ماه قمری است که برای نام‌گذاری آن دو دلیل ذکر می‌شود:
نخست این‌که از صُفْرَة به معنای زردی گرفته شده؛ زیرا زمان انتخاب نام با فصل پاییز و زرد شدن برگ درختان مقارن بوده‌است.
دلیل دوم این‌که از صِفْر به معنای خالی و تهی گرفته شده‌است؛ چرا که با پایان یافتن ماه‌های حرام (رجب، ذی‌القعده، ذی‌الحجه و محرم) قبایل بار دیگر وارد جنگ می‌شدند و شهرها خالی می‌شد.
نحس بودن این ماه
در روایات امده‌است ماه صفر ماهی منحوس است. دلایلی همچون رحلت پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلّم) ، شهادت امام حسن (علیه‌السلام) ، امام رضا (علیه‌السلام) و آغاز جنگ صفین در روزهای ابتدایی این ماه باعث منحوس‌بودن این ماه شده‌است.
در برخی روایات اسلامی آمده‌است که مسلمانان از انجام کارهای مهم در ماه صفر، پرهیز و برای دفع آفات و بلایای این ماه بسیار صدقه دهند. به همین دلیل مسلمانان از این ماه به عنوان ماهی نحس و بدیُمن یاد می‌کنند؛ چراکه در این ماه وحی قطع می‌شود.
حضرت علی (علیه‌السلام) در این مورد فرموده است: با رحلت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چیزی قطع شد که با فوت هیچ احدی قطع نشد.
اعمال ماه صفر
دعا
در زمان دیدن‌هلال ماه خواندن دعای هلال امر شده‌است. بهترین دعای زمان رؤیت هلال، دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه است.
قران
خواندن هفت مرتبه سوره «حمد».
روزه
از اموری که بر آن تأکید‌شده، سه روز روزه‌گرفتن در هر ماه است. مرحوم علامه مجلسی در «زادالمعاد» می‌گوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اول ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اول از دهه وسط ماه است.
نماز
شب اول ماه:
دو رکعت نماز بجا آورد، به این نحو که: در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره «انعام» را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسی و هر دردی ایمن گرداند.
روز اول ماه:
خواندن‌نماز اول ماه که آن دو رکعت است. در رکعت اول بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «قدر» بخواند و بعد از نماز صدقه ای در راه خدا بدهد،هر کس چنین کند، سلامت خود را در آن ماه از خداوند متعال گرفته‌است.
زیارت اربعین
در روز اربعین زیارت امام حسین (علیه‌السلام) مستحب است و مورد تأکید قرار‌گرفته.
رویدادهای مهم این ماه
حوادث تاریخی فراوانی در این ماه رخ داده‌است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
اول : وارد کردن سر مطهر امام حسین به شام ، ورود اهل بیت به شام ، آغاز جنگ صفین
سوم : ولادت حضرت امام محمد باقر
پنجم : شهادت حضرت رقیه
هفتم : ولادت امام موسی کاظم ، شهادت امام حسن مجتبی
دوازدهم : وفات هارون برادر حضرت موسی
بیستم : اربعین حسینی
بیست و هشتم : رحلت جانسوز رحمت للعالمین پیامبر اکرم
بیست و نهم : شهادت امام رضا
جمع بندی
ماه صفر و رویدادهای مذکور در آن، برای مسلمانان اهمیت و ارزش بسیار دارد. در این ماه، مسلمانان سعی می‌کنند زندگی پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) را به عنوان الگو برای زندگی خود قرار دهند و اعمال را به درستی انجام دهند.