قدمت برس نمرود
برس نمرود، شهر کهن بورسیپّا بوده که همطراز بابل به شمار میرفته است.
عربها این ویرانه های عظیم را، که از بزرگترین آثارِ باقیمانده از عهد بابلیهاست، قصر نمرود بن کنعان «صَرْح نمرود» یا بُخْتُ نَصَر میپنداشتند.
در عصر حاضر نیز آن را خرابه های برجِ بابل میدانند.
این تصور نادرست حتی پس از آنکه راولینسن با استفاده از کتیبهها ثابت کرد که خرابهها متعلق به برج معبدِ «نبو» در بورسیپا بوده، همچنان وجود داشت.
تصرف حضرت علی اطراف دریاچه باتلاقی برس
هنوز روشن نیست که در قرون اولیه اسلامی، شهری در این ناحیه کهن بر جای بوده است یانه؛ تنها بَلاذُری از «عَجَمَه بُرس» (به آشوری : «اگمّی»)، ناحیه اطراف دریاچه باتلاقی نام برده که علی علیهالسلام تصرف کرده بود.
نظر تاریخنویسان در مورد برس نمرود
قُدامه به برسِ علیا و سفلی اشاره کرده و ابن خرداذبه در صورتهای خراج، آنها را سیبَیْن و وُقوف خوانده و از نواحی (طَسّوج) استانِ بِهْقُباذ مرکزی دانسته است.
در دوران باستان نیز ناحیه بابل و خصوصاً بورسیپا، از لحاظ صنعت نساجی شهرت داشته است.
این صنعت در دوره اسلامی ادامه یافت.
به گفته مسعودی جامههایی که در ناحیه برس تهیه میشد بُرْسیّه، یا به اعتبار نام روستایی میان برس و بابل و حلّه، خُطرنیّه خوانده میشد.
بنابراین، «نَرسِیّه» در معجم البلدان باید به «بُرسیّه» تصحیح شود.
موقعیت مکانی
برس نمرود محوطهای باستانی در استان بابل در کشور عراق امروزی است. زیگورات این محوطه، امروزه یکی از سالمترین زیگوراتهای برجای ماندهاست که گفته میشود الهامبخش برج بابل بودهاست.
بورسیپا در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی شهر حلّه، به سمت نجف قرار دارد. در این محل تپهای دستساخت از آجر، به ارتفاع ۴۴ متر دیده میشود که به «برس نمرود» یا «برج نمرود» شهرت دارد و در افسانهها گفته میشود این تپه برجگونه جایگاهی است که از روی آن نمرود حضرت ابراهیم را به آتش افکند و در دشت روبروی این تپه، زمین بسیار وسیعی دیده میشود که همچون آجر پخته میباشد و گفته میشود بر روی این زمین آتش نمرود برای سوزاندن ابراهیم افروخته شدهاست.