راهنمای حمل‌ونقل در عراق برای زائران ایرانی؛ سفری آسان و خاطره‌انگیز به عتبات عالیات

سفر به عتبات عالیات آرزوی بسیاری از عاشقان اهل‌بیت(ع) است. در این مسیر نورانی، داشتن یک راهنمای حمل‌ونقل در عراق برای زائران ایرانی اهمیت زیادی دارد تا زائران بتوانند با کمترین دغدغه به شهرهای مقدس نجف و کربلا سفر کنند. آگاهی از مسیرها، وسایل نقلیه، اقامتگاه‌ها و زمان مناسب سفر، می‌تواند تفاوت زیادی در کیفیت زیارت ایجاد کند.

مسیرهای ورود به عراق برای زائران ایرانی

بیشتر زائران از مرزهای مهران، شلمچه و چذابه وارد خاک عراق می‌شوند. پس از ورود، اتوبوس‌های بین‌شهری و تاکسی‌های مخصوص زائران، گزینه‌هایی مطمئن برای حرکت به سمت نجف و کربلا هستند. توصیه می‌شود در ایام شلوغ مانند اربعین، از سرویس‌های رسمی کاروان‌ها یا شرکت‌های معتبر استفاده کنید تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

بهترین زمان سفر به کربلا و نجف از نظر آب‌وهوا و شلوغی

اگر قصد دارید سفر زیارتی خود را در زمانی با دمای معتدل‌تر و مسیرهای خلوت‌تر انجام دهید، بهترین زمان سفر به کربلا و نجف از نظر آب‌وهوا و شلوغی فصل پاییز، به‌ویژه ایام ربیع است. در این دوره، هوا ملایم‌تر بوده و خدمات اقامتی و حمل‌ونقل نیز با آرامش بیشتری ارائه می‌شوند. ضمن اینکه بسیاری از هتل‌ها و کاروان‌ها، با تخفیف ایام ربیع 10% پذیرای زائران هستند.

انتخاب محل اقامت در کربلا

در ادامه راهنمای حمل‌ونقل در عراق برای زائران ایرانی، باید به انتخاب هتل نیز توجه ویژه‌ای داشت. اقامت راحت و نزدیک به حرم، آرامش سفر را چندین برابر می‌کند. در بین هتل‌های کربلا، دو گزینه بسیار محبوب عبارت‌اند از:

• هتل طیبه کربلا: از جمله هتل‌های نزدیک به حرم امام حسین(ع) با امکانات رفاهی مناسب، فضای تمیز و کارکنان خوش‌برخورد.

• هتل رویال کربلا: گزینه‌ای لوکس با طراحی مدرن، رستوران بین‌المللی و موقعیت مکانی عالی برای زائرانی که به دنبال اقامت سطح بالا هستند.

+رزرو این هتل‌ها در ایام خاص معمولاً با استقبال بالا مواجه می‌شود، پس بهتر است پیش از سفر اقدام کنید تا از تخفیف ایام ربیع 10% بهره‌مند شوید.

نکات مهم در حمل‌ونقل داخل شهرهای مذهبی

در شهرهای کربلا و نجف، تاکسی‌ها، ون‌های عمومی و حتی خطوط پیاده‌روی ویژه زائران در دسترس هستند. برای مسیرهای کوتاه، استفاده از تاکسی‌های محلی به‌صرفه است، اما اگر قصد دارید از کربلا به نجف یا بالعکس بروید، اتوبوس‌های بین‌شهری گزینه‌ای ایمن و اقتصادی‌اند.

در نهایت، آشنایی با راهنمای حمل‌ونقل در عراق برای زائران ایرانی به شما کمک می‌کند تا سفری ایمن، منظم و با هزینه مناسب را تجربه کنید. از انتخاب مسیر تا رزرو هتل طیبه کربلا یا هتل رویال کربلا، همه‌چیز باید از قبل برنامه‌ریزی شود تا زیارتی آرام و بدون استرس داشته باشید. همین امروز برای رزرو محل اقامت و استفاده از تخفیف ایام ربیع 10% اقدام کنید و سفری فراموش‌نشدنی به عتبات عالیات را رقم بزنید.

زیارتگاه‌ها و مکان‌های مرتبط با امام حسن عسگری (ع) در سفر زیارتی، همواره مقصدی ویژه برای شیعیان و دوستداران اهل بیت (ع) بوده است. هر ساله هزاران زائر از نقاط مختلف جهان رهسپار عراق می‌شوند تا در شهر مقدس سامرا، کنار حرم مطهر امام هادی (ع) و امام حسن عسگری (ع)، لحظاتی سرشار از معنویت و آرامش را تجربه کنند. حضور در این مکان‌های مقدس تنها یک سفر عادی نیست، بلکه فرصتی است برای تجدید عهد با امامان معصوم (ع) و لمس تاریخ پرشکوه اسلام.

سامرا، علاوه بر حرم نورانی امامین عسگریین (ع)، زیارتگاه‌های ارزشمند دیگری مانند سرداب مقدس و خانه امام حسن عسگری (ع) را نیز در دل خود جای داده است. این مکان‌ها نه‌تنها نشان‌دهنده تاریخ پرشکوه شیعه هستند، بلکه یادآور لحظات سرنوشت‌ساز زندگی امامان معصوم و جایگاه ظهور امام زمان (عج) به شمار می‌آیند. زیارت این اماکن برای هر زائر، تجربه‌ای عمیق و روح‌بخش خواهد بود.

اما سفر به عراق تنها به جنبه زیارتی محدود نمی‌شود. زائران برای داشتن یک سفر آرام و بدون دغدغه، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در زمینه اقامت و رزرو هتل در عراق هستند. انتخاب هتل مناسب در شهرهای زیارتی مانند هتل های کربلا نقش مهمی در کیفیت سفر ایفا می‌کند. خوشبختانه امروز با امکان رزرو آنلاین هتل، زائران می‌توانند پیش از حرکت، محل اقامت خود را انتخاب کرده و با آرامش خاطر، تنها به زیارت و معنویت سفر بیندیشند.

در ادامه این مقاله، به معرفی مهم‌ترین زیارتگاه‌های مرتبط با امام حسن عسگری (ع) در سفر زیارتی عراق خواهیم پرداخت و در کنار آن، نکاتی درباره اقامت و رزرو هتل در سامرا و دیگر شهرهای مقدس عراق بیان خواهیم کرد تا سفری پربرکت و بی‌دغدغه برای شما رقم بخورد.

1) حرم مطهر امامین عسگریین (ع) – سامرا

• مهم‌ترین و اصلی‌ترین مکان زیارت امام حسن عسگری (ع)، حرم امامین عسگریین (ع) در شهر سامرا (عراق) است.

• در این حرم مطهر، پیکر امام هادی (ع) و امام حسن عسگری (ع) آرام گرفته است.

• معماری حرم با گنبد طلایی بزرگ، ایوان‌های وسیع و فضای معنوی خاص، جایگاه ویژه‌ای در میان زیارتگاه‌های شیعیان دارد.

2) سرداب غیبت (سرداب مقدس) – سامرا

• در کنار حرم عسگریین (ع)، محلی به نام سرداب مقدس قرار دارد.

• این مکان، محل زندگی و عبادت امام هادی (ع)، امام حسن عسگری (ع) و نیز جایگاه آخرین دیدار امام مهدی (عج) با مردم پیش از غیبت است.

• زیارت در این مکان حال و هوای خاصی دارد و زائران به یاد انتظار فرج دعا می‌کنند.

3) خانه امام حسن عسگری (ع) – سامرا

• در نزدیکی حرم عسگریین (ع)، خانه‌ای منسوب به امام حسن عسگری (ع) وجود دارد.

• گفته می‌شود که این خانه محل زندگی و تربیت امام زمان (عج) بوده است.

• بسیاری از زائران برای زیارت و توسل به این خانه می‌روند.

4) قبور برخی از علما و بزرگان

• در جوار حرم عسگریین (ع)، آرامگاه تعداد زیادی از علمای شیعه و بزرگان دینی قرار دارد.

• زیارت این قبور نیز بخشی از سنت‌های زائران سامرا است.

5) زیارتگاه‌های مرتبط در مسیر

در سفر زیارتی به سامرا معمولاً زائران، زیارتگاه‌های دیگر اهل‌بیت (ع) را هم در شهرهای مسیر زیارت می‌کنند:

• کاظمین حرم امام کاظم (ع) و امام جواد (ع)

• کربلا (حرم امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع))

• نجف اشرف (حرم امام علی (ع))

لزوم برنامه‌ریزی برای اقامت و رزرو هتل در سفر زیارتی عراق

یکی از مهم‌ترین نکاتی که زائران هنگام سفر به زیارتگاه‌ها و مکان‌های مرتبط با امام حسن عسگری (ع) باید به آن توجه کنند، موضوع اقامت و انتخاب هتل مناسب است. سفر زیارتی به عراق معمولاً چندروزه است و بیشتر افراد علاوه بر سامرا، قصد دارند به شهرهای دیگر مانند کربلا، نجف و کاظمین نیز سفر کنند. به همین دلیل، اگر برنامه‌ریزی دقیقی برای اقامت وجود نداشته باشد، زائر ممکن است با مشکلاتی مانند کمبود اتاق، دوری از حرم یا هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده روبه‌رو شود.

از طرفی، ایام خاصی مانند اربعین حسینی، ایام شهادت امامان (ع) یا اعیاد مذهبی، با ازدحام بالای زائران همراه است و هتل‌ها خیلی سریع پر می‌شوند. در چنین شرایطی، اگر از قبل اقدام به رزرو هتل در عراق نشده باشد، یافتن محل اقامت مناسب دشوار خواهد بود و آرامش سفر به خطر می‌افتد.

امروزه با وجود سامانه‌های آنلاین رزرو هتل، زائران می‌توانند قبل از شروع سفر، محل اقامت خود را در شهرهای مختلف عراق انتخاب و رزرو کنند. این کار چند مزیت مهم دارد:

• اطمینان خاطر از داشتن اتاق مناسب در نزدیکی حرم.

• مدیریت هزینه‌ها و مقایسه قیمت هتل‌ها پیش از سفر.

• صرفه‌جویی در زمان به‌جای جست‌وجو برای محل اقامت پس از رسیدن به مقصد.

• انتخاب آگاهانه براساس امکانات هتل (صبحانه، ترانسفر، اینترنت، نزدیکی به حرم و …).

برنامه‌ریزی برای اقامت و رزرو هتل نه‌تنها راحتی زائر را تضمین می‌کند، بلکه به او امکان می‌دهد با آرامش خاطر، تنها بر زیارت و لحظات معنوی سفر تمرکز کند. به‌ویژه در سامرا، نزدیکی به حرم امامین عسگریین (ع) اهمیت بالایی دارد، چرا که بسیاری از زائران ترجیح می‌دهند هر روز چندین بار به حرم مشرف شوند.

بنابراین، یکی از کلیدهای داشتن یک سفر زیارتی موفق، توجه به جزئیات اقامت است. با رزرو آنلاین هتل در عراق، سفری منظم، مطمئن و بدون استرس خواهید داشت.

نتیجه‌گیری

زیارتگاه‌ها و مکان‌های مرتبط با امام حسن عسگری (ع) در سفر زیارتی همواره جایگاهی ویژه در دل عاشقان اهل بیت (ع) دارند و تجربه زیارت آن‌ها، فرصتی بی‌نظیر برای کسب آرامش روحی و تجدید پیمان با امامان معصوم است. از حرم نورانی امامین عسگریین (ع) در سامرا گرفته تا سرداب مقدس و خانه امام حسن عسگری (ع)، هر مکان معنوی با خود تاریخ، آموزه و تجربه‌ای متفاوت به همراه دارد که سفر زیارتی را به سفری فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کند.

این سفر تنها محدود به لمس معنویت و حضور در مکان‌های مقدس نیست؛ بلکه مدیریت صحیح زمان، برنامه‌ریزی برای زیارت، و مهم‌تر از همه، رزرو هتل و انتخاب اقامتگاه مناسب بخش جدایی‌ناپذیر آن است. داشتن محل اقامت نزدیک حرم و مناسب، به زائر این امکان را می‌دهد که بدون دغدغه و با آرامش کامل، به زیارت و عبادت بپردازد و تجربه‌ای آرام و دلنشین از سفر خود داشته باشد.

همچنین، برنامه‌ریزی برای سفر شامل توجه به مسیرهای زیارتی و امکان بازدید از دیگر شهرهای مقدس عراق مانند نجف، کربلا و کاظمین است. ترکیب این سفر معنوی با اقامت راحت و منظم، باعث می‌شود که زائر بتواند هر لحظه از زیارت خود را با تمرکز و حضور قلب تجربه کند و نهایت بهره معنوی را ببرد.

در نهایت، توجه به تمامی این نکات به همراه رزرو هتل‌های سامرا و دیگر شهرهای زیارتی عراق پیش از سفر، تضمین‌کننده سفری بدون استرس، با آرامش کامل و پر از خاطرات معنوی خواهد بود. بنابراین، هر زائری که قصد دارد تجربه‌ای کامل و به‌یادماندنی از زیارت امام حسن عسگری (ع) داشته باشد، باید به برنامه‌ریزی دقیق، انتخاب هتل های کاظمین و زمان‌بندی مناسب زیارت‌ها توجه ویژه داشته باشد.

براثا

براثا (یا بُراثا) محله و مسجدی مقدس نزد شیعیان در بغداد. اهمیت مسجد براثا نزد شیعیان به‌سبب روایاتی درباره اقامت حضرت علی(ع) و ظهور کراماتی از وی در محل مسجد هنگام بازگشت از نهروان است. همچنین گفته شده که بعضی از پیامبران در این مکان نماز گزارده‌اند. در دوره‌ای، مرکزیت نشر احادیث اهل‌بیت در این مسجد بوده است.

امروزه مسجد براثا از مراکز شیعیان برای نماز جمعه در بغداد به شمار می‌آید.

موقعیت جغرافیایی

محله براثا در بخش غربی بغداد، در منطقه کَرْخ و در جنوب محله باب مُحوَّل واقع بوده است. براثا معرب واژه آرامی بَرَیثا به معنای «بیرونی» است.

این‌ محل قدیمی‌تر از شهر بغداد است و در اصل روستایی با فاصله حدود ۳ کیلومتر از مرکز بغداد تاریخی بوده که با تأسیس و توسعه بغداد، به صورت محله‌ای از محلات آن درآمده است.

اهمیت

چاهی که به دستور حضرت علی(ع) حفر شد و بنابر نقلی در حفر آن کرامتی از حضرت ظاهر شد.
بنابر منابع شیعی حضرت علی(ع) در بازگشت از جنگ نهروان در این محل نماز خوانده است. برخی از این روایات از گفت و گوی مفصل حضرت با راهب مسیحی و حتی اقامت ۴ روزه ایشان سخن گفته‌اند.بدین رو این منابع، در فضیلت مسجد سخن بسیار گفته‌اند و از جمله فضایل این محل یا مسجد، وقوع رد الشمس برای حضرت علی(ع) را برشمرده‌اند.

در برخی روایات بُراثا جایگاه نماز حضرت مریم، حضرت عیسی و حتی حضرت ابراهیم(ع) معرفی شده است.

در مبحث اعتکاف، این مسجد از جمله ۶ مسجد خاص شیعیان بوده است.

مسجد بُراثا و امام علی(ع)

در برخی منابع شیعی، حضور امام علی(ع) در این محل با ماجراهایی، از جمله گفت و گوی آن حضرت با راهب صومعه، نقل شده است. در این نقل، بر جانشینی امام علی(ع)از پیامبر اکرم(ص) تصریح شده و برای آن حضرت کراماتی ذکر شده است.

تاریخچه مسجد

به گونه دقیق تاریخ بنای مسجد دانسته نیست. در منابع متقدم تنها ابن حوقل ساخت مسجد را به حضرت علی(ع) نسبت داده استبه ظاهر، در محل مسجد مشهور براثا دِیری برپا بوده که در ۳۷ق/۶۵۷م، هنوز در اختیار راهبی مسیحی قرار داشته است. داستان ابو شعیب براثی و همسر عابدش به عنوان اولین مسلمانان براثا بارها در منابع آمده است.

در اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری قمری این مسجد به پایگاه فعالیت‌های شیعیان بغداد تبدیل شده بود و علاوه بر اعمال عبادی، محلی مناسب برای نشر احادیث شیعی بود. در ۳۱۳ق/۹۲۵م، به مقتدر عباسی خبر رسید که برپایی نماز تنها سرپوشی بر فعالیت آنان است و به همین دلیل به حکم مقتدر در یک روز جمعه که انبوه شیعیان در مسجد مشغول نماز بودند، مسجد با خاک یکسان شد و بسیاری از حاضران دستگیر شدند و زمین مسجد به گورستان پشت آن ملحق گشت.

اصطخری در ۳۴۰ق/۹۵۱م تنها از ۳ مسجد برای برگزاری نماز جمعه در بغداد یاد می‌کند و اشاره‌ای به براثا ندارد اما به گزارش ابن اثیر در شعبان ۳۴۹/اکتبر ۹۶۰ که به علت وقوع درگیری میان اهل سنت نماز جمعه برای مدتی در دو بخش بغداد تعطیل شد، در براثا نماز جمعه با امنیت کامل بدون وقفه اقامه می‌شد.

سنگی در مسجد براثا که ادعا شده متعلق به قبل از اسلام است، از اوایل قرن پنجم قمری از رونق مسجد براثا کاسته شد،تا آنکه در ۴۵۰ق/۱۰۵۸م به تعطیلی کشیده شد.

سمعانی در گزارش خود بیان می‌کند که در زمان او به دستور خلیفه درهای مسجد بسته بود.

از بازسازی و بازگشایی مسجد تا قرن دهم قمری و دست یافتن صفویان بر بغداد خبری در دست نیست، جز اینکه در اواسط قرن هشتم قمری، شهید اول در دیدار خود از بغداد، در مسجد براثا توقفی داشته و آن را مسجدی پای برجا یافته است.

مرمت و بازسازی

در ۳۲۸ق/۹۴۰م پس از درخواست شیعیان، بحکم ماکانی وزیر الراضی حکم به بازسازی و توسعه مسجد داد. بسیاری از زمین‌های اطراف مسجد از جمله گورستان نزدیک آن خریداری شد و با فتوای فقها قبرهای بسیاری نبش و بقایای اجساد در جایی دیگر دفن گردید چرا که این قبرها در مکان غصب شده مسجد قرار گرفته بودند.

در ساختمان مسجد گچ و آجر به کار رفت و سقف آن از چوب ساج منقوش ساخته شد و بر کتیبه مسجد نام خلیفه، الراضی، حک گردید. بازسازی مسجد در جمادی الاول ۳۲۹ به پایان رسید و با تعیین احمد بن فضل هاشمی، امام جماعت رصافه، به عنوان امام براثا از طرف خلیفه، اولین نماز جمعه در ۱۸ همین ماه با حضور انبوه بغدادیان و صاحب شرطه به صورت رسمی اقامه شد.

وضعیت فعلی

امروزه با توسعه کاظمین، محله براثا به این شهر متصل و در مغرب بزرگراه بغداد-کاظمین واقع شده است و مقام حضرت علی(ع) در قبله‌گاه مسجد قرار دارد. مسجد براثا از مراکز مهم شیعیان برای نماز جمعه در بغداد به شمار می‌آید.در ۱۸ فروردین ۱۳۸۵، سه تروریست به این مسجد در حین نماز جماعت حمله کرده و ۶۹ نفر را شهید و ۱۳۰ نفر را زخمی کردند.

مشاهیر براثا

برخی از بزرگان و مشاهیر علمی، اجتماعی یا سیاسی شیعه در محله براثا پرورش یافته‌اند یا بنا به وصیت خود در این مسجد بر پیکر آن‌ها نماز خوانده، یا در اطراف آن دفن شده‌اند.ابوالعباس ضَبّی وزیر از جمله کسانی است که پیکر وی از براثا به سمت کربلا تشییع شد.

مسجد براثا و مشهد العتیقه

گفتنی است که گاهی مسجد دیگری با عنوان مشهدالعتیقه (یا مشهدالمنطقه) در جنوب شرقی شهرِ منصور میان کاظمین و جعیفر کنونی خلط شده است؛ شاید پس از ویرانی براثا، شیعیان مشهدالعتیقه را براثا نامیدند تا نام براثا از یادها محو نگردد

علی بن حسن حسینی پیشینه براثا را در کتابی با عنوان تاریخ مسجد براثا بررسی کرده است (نجف، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م) و محمد سماوی قصیده کوتاهی در تاریخ براثا دارد که ضمن اشاره به نام راویان روایتِ مربوط به فضل براثا، مکان این دو مسجد را به طور دقیق مشخص کرده است.

صفحه اصلی

حرم امام جواد علیه دو گنبد دارد. اکنون از هر یک از در‌های بارگاه این حرم که وارد شوید، معماری ایرانی اسلامی چشم‌نوازی می‌کند.

اگربه زیارت حرم های کاظمین رفته باشید و یا حتی عکس این حرم های مقدس را دیده باشید احتمالا می پرسید چرا حرم امام جواد دو گنبد دارد؟ پاسخ این سوال به را در ادامه بخوانید.

کاظمین کجاست؟

کاظِمَیْن (به عربی الکاظمیة) منطقه‌ای در شمال بغداد و غرب رودخانه دجله در کشور عراق است که به‌خاطر وجود مرقد مطهر امام کاظم و امام جواد از اماکن مقدس شیعیان جهان به شمار می‌آید. اهمیت این منطقه برای شیعیان سبب شده است که برخی آن را شهری مستقل به حساب آورند. کاظمین میزبان زائرانی است که از سرتاسر جهان به عشق زیارت دو امام معصوم به این مکان می آیند.

چون پیکر مطهر دو امام معصوم امام کاظم و امام جواد در آنجا دفن است. برای امام هفتم و امام نهم دو گنبد نصب شده است. از این رو به آنجا کاظمین و جوادین نیز میگویند. هر یک از دو گنبد طلای حرم کاظمین بر روی محل دفن یکی از دو امام هفتم و نهم شیعیان قرار گرفته است.

تاریخچه کاظمین بغداد

اگر بازار‌های قدیمی و سنتی کاظمین را قلم بگیریم، کاظمین در ردیف محلات متوسط به بالای بغداد قرار می‌گیرد. این محله در غرب رود دجله و شمال شهر بغداد واقع شده و، چون بارگاه امام موسی کاظم و امام محمد تقی معروف به محمد جواد آنجاست، به کاظمین یا کاظمیه معروف شده است. طغیان رودخانه دجله دست کم دو بار خسارت جدی به حرمین جوادین زده و خرابی‌های زیادی در کاظمین به بار آورده است.
حمله لشکریان مغول به بغداد در قرن ششم شمسی هم به غارت و آتش زدن حرمین جوادین ختم شد در حالی که پیشتر وعده داده بودند، اماکن مقدس شیعه از غارت و تخریب در امان هستند.
پس از هر یک از این خرابی ها، شاهان حکومت‌های وقت و دوستدار ائمه شیعه برای بازسازی بارگاه دست بکار شدند.

ساخت و ساز حرم های کاظمین در تاریخ

گرچه پایه گذار حرم کاظمین خلفای عباسی بودند، اما پس آتش سوزی بزرگی که در آن رخ داد، سلجوقیان و در دوره بعد حکومت آل بویه ساخت و ساز‌هایی کردند، اما طغیان مجدد دجله در قرن هشتم همه چیز را به هم ریخت تا اینکه صفویان روی کار آمدند.
بزرگترین توسعه و بازسازی در کاظمین در قرن نهم در دوره صفویه انجام شد؛ جایی که شاه اسماعیل صفوی با تخریب همه بنا‌های حرم، بارگاهی زیبا و باشکوه با رواق، صحن، حرم و دو گنبد جدید کاشی کاری شده ساخت. حرم کنونی یادگار آن دوران و البته تجهیز و توسعه دوره قاجار است.
دولت صفوی در تمام مدت حاکمیت خود حتی در دورانی که عراق در تسلط آنان نبود، نقش مهمی در اصلاح و بازسازی عتبات داشت به طوری که بنای اصلی و امروزی بیشتر اماکن مقدس در چهار شهر سامراء، کاظمین، کربلا و نجف در عصر صفوی ایجاد شد و در نتیجه آن، معماری عراق عرب از سبک معماری ایرانی تاثیر زیادی گرفت.

اکنون از هر یک از در‌های بارگاه امامین جوادین که وارد حرم شوی، معماری زیبای ایرانی – اسلامی چشم نوازی می‌کند؛ از کاشی‌کاری‌های معرق نفیس تا آینه‌کاری‌های بدیع و ایوان‌های زیبا که این حرم مطهر را به موزه نماد‌های هنر معماری ایرانی- اسلامی تبدیل کرده است.

معماری ایرانی اسلامی در حرم مطهر امامین جوادین

تلاش ستاد بازسازی عتبات عالیات البته این بوده که طراحی صحن‌ها با بنای تاریخی حرم همگون و مکمل معماری اصیل ایرانی و اسلامی باشد. با توجه به نزدیکی دجله به حرم، آب زیرسطحی در شهر کاظمین، مانند کربلا و سامرا بالاست و در عمق سه متری زمین می‌توان به آب رسید.

دانشمندان ایرانی مدفون در کاظمین

حرم کاظمین در کنار هنر جذاب و نوازشگر ایرانی- اسلامی، شخصیت‌های ایرانی معروفی را هم در خود جای داده است؛ دانشمندان و فقیه‌هایی که ذوب در ولایت و امامت بوده و آرزویشان آرام گرفتن در جوار ایشان بوده است.
خواجه نصیرالدین طوسی، شاعر، فیلسوف، فقیه، ستاره‌شناس، ریاضیدان، پزشک و معمار بزرگ ایرانی قرن هفتم قمری از جمله آنهاست. پیکر او در پایین پای دو امام به خاک سپرده شده و بنابر وصیتش بر روی سنگ مزارش این آیه قرآن از سوره کهف را نگاشته اند: «وَ کَلْبُهُمْ باسِطٌ ذِراعَیْهِ بِالْوَصید» (و سگشان (به حالت پاسبانی) دو دست خویش بر درگاه (غار) گشاده بود.)
دیگر بزرگمرد ایرانی مدفون در کاظمین، شیخ کلینی صاحب کتاب الکافی (یکی از کتب اربعه) و مشهورترین فقیه و محدث شیعه است.

کتیبه قرآنی تاریخی در دیوار حرم

یکی از شاهکار‌های هنری عصر صفوی، کتیبه قرآنی کم‌نظیری است که روی دیوار اطراف ضریح حرم قرار دارد و بالاتر از این کاشی‌کاری، یک آئینه‌کاری منحصر به فرد هم نگاه‌ها را می‌رباید.
اگرچه عرض ارادتِ دیرینه تاریخی ایرانیان به حرم امامین جوادین در زمان رژیم بعث متوقف شد، اما با سرنگونی دیکتاتوری عراق، دوباره امکان تشرف زائران مهیا و بازسازی و مرمت و توسعه حرم آغاز شد.

بازسازی مسجد صفویه و مکان های دیگر

مسجد تاریخی صفویه در زمان رژیم بعث و قبل از مرمت و بازسازی به انباری تبدیل شده بود که با تلاش مهندسان و هنرمندان ایرانی مرمت شد. همچنین برای رفع خطر رطوبت، یک هزار و ۱۰۰ متر کانال به ارتفاع یک متر و عرض ۸۰ سانتی‌متر ایجاد و حدود ۲۲۰ متر نیز آجرچینی انجام شد.
برای مرمت و بازسازی مسجد صفویه از بهترین سنگ‌های ایرانی یعنی پرتقالی استفاده شد و دیوار‌ها و کف نیز با مرمر کرمی‌رنگ ترمیم شد. همچنین برای تردد راحت زائران از مسجد صفویه به حرم امامین جوادین در‌های مختلفی پیش‌بینی و نصب شد، به طوری که سه در برای قسمت شرقی، سه در برای قسمت غربی و سه ورودی از صحن امام محمد باقر و شش ورودی به خود رواق ایجاد شد.
در این سال‌ها حدود شش‌هزار مترمربع سنگ کف و پله در صحن امام علی حرم امامین جوادین کار شده است. قسمتی از حرم به نام مسجد امام رضا نیز سنگ‌کاری و آینه‌کاری شد. پس از آن دیوار و کف ایوان‌ها که تخریب شده بود، ترمیم و بازسازی شد.

ایوان باب‌المراد که در دوره ناصرالدین شاه قاجار بازسازی‌هایی در آن صورت گرفته بود، دوباره طلاکاری شد. ورودی ایوان قریش نیز آینه‌کاری و از نو مقرنس‌کاری و درنهایت کل ایوان طلاکاری شد.

صفحه اصلی

مسجد بُراثا

مسجد بُراثا یکی از مساجد مقدس شیعیان در شهر بغداد

این مسجد در مسیر قدیمی کاظمین به بغداد قرار داشته‌است .

اکنون در جانب کرخ و محله عطیفیه بغداد (۱۰ کیلومتری مرکز شهر) قرار گرفته‌است.
پیش از تبدیل به مسجد، عبادتگاهی مسیحی در مکان فعلی مسجد قرار داشته‌است.

مسجدمحل تدریس علمای بزرگ شیعه مانند شیخ مفید بوده‌است.
در سال‌های گذشته، چندین بار این مسجد هدف حملات انتحاری قرار گرفته‌است.

مسجد بُراثا یکی از مساجد مقدس شیعیان در شهر بغداد است موقعیت جغرافیایی

محله براثا در بخش غربی بغداد، در منطقه کَرْخ و در جنوب محله باب مُحوَّل واقع بوده‌است.

براثا معرب واژه آرامی بَرَیثا به معنای «بیرونی» است.

این محل قدیمی‌تر از شهر بغداد است و در اصل روستایی با فاصله حدود ۳ کیلومتر از مرکز بغداد تاریخی بوده.

که با تأسیس و توسعه بغداد، به صورت محله‌ای از محلات آن درآمده‌است.

ظاهراً در محل مسجد مشهور براثا دِیری برپا بوده که در ۳۷ق/۶۵۷م، هنوز در اختیار راهبی مسیحی قرار داشته‌است.

داستان ابو شعیب براثی و همسر عابدش به عنوان اولین مسلمانان براثا بارها در منابع آمده‌است.

تقدس مسجد بُراثا یکی از مساجد مقدس شیعیان در شهر بغداد

نزد شیعیان به علت اقامت حضرت علی (ع) در آن محل است.

بنابر روایات شیعی حضرت در بازگشت از جنگ نهروان در این محل نماز خوانده‌است.

برخی از این روایات از گفت و گوی مفصل حضرت با راهب مسیحی و حتی اقامت ۴ روزه ایشان سخن گفته‌اند.
در فضیلت این مسجد سخن بسیار است و از جمله فضایل این محل یا مسجد، وقوع رد الشمس برای حضرت علی (ع) را برشمرده‌اند.

در برخی روایات شیعیان

بجز حضرت امیر (ع)، براثا به عنوان جایگاه نماز حضرت مریم، حضرت عیسی و حتی حضرت ابراهیم (ع) و هفتاد پیامبر دیگر است معرفی شده‌است. از همین روست که در منابع روایی امامیه و به تبع آن در منابع فقهی و کتب ادعیه، بر فضیلت نماز در این مسجد تأکید شده‌است. چنان‌که در مبحث اعتکاف، این مسجد از جمله ۶ مسجد خاص بوده‌است.

علامه مجلسی در فضیلت این مسجد و سابقه تاریخی آن روایاتی نقل می‌کند که از مجموع آن این نکات به دست می‌آید:

در این مکان خانه حضرت مریم و زمین حضرت عیسی قرار داشت.

(ظاهرا این مکان خانه حضرت عیسی بوده نه حضرت مریم) چشمه‌ای که خدا برای حضرت مریم جاری ساخت در این مکان بوده و حضرت امیرمؤمنان (ع) آن را مجدداً به اعجاز ظاهر ساخت.

پس از تولد حضرت عیسی در این مکان

حضرت مریم او را بر روی سنگی قرار داد و امام علی (ع) به اعجاز

این سنگ را آشکار کرده و در قبله مسجد قرار دادند.

حضرت علی (ع) پس از بازگشت از نهروان چند روز در این مکان اقامت فرمودند.

در این مکان، انبیای قبل از عیسی (ع) از جمله ابراهیم خلیل (ع) نیز نماز خواند.

روایات دیگر در این مکان قبر پیامبری واقع شده‌است و مرحوم محدث قمی می‌گوید:

شاید آن پیامبر، حضرت یوشع (ع) باشد.

این شهر سومین شهر مقدس عراق پس از نجف و کربلا است

شهرکاظمین این شهر سومین شهر مقدس عراق است

در شمال غربی بغداد و در سمت غرب رودخانه دجله قرار گرفته که تنها عرض رودخانه دجله آن را از بغداد جدا می‌کند.

نام این شهر برگرفته از نام مبارک امام کاظم (علیه السلام) است و از آنجایی که در این حرم حضرت موسی بن جعفر علیه السلام (کاظم) و نواده بزرگوار او امام جواد (علیه السلام) مدفون می‌باشند، شهر به نام این دو تن با غلبه دادن نام اشهر که کاظم است، «کاظمین» نامیده شده است.عامه مردم عراق به این شهر «الکاظم» و «الکاظمیه» می‌گویند، برخی آن را «بلده الکاظم» و برخی دیگر «کاظمین» می‌نامند. درگذشته‌های دور به این منطقه «المشهدالکاظمی» و گاهی نیز «مشهد موسی بن جعفر» و گورستان قریش نیز می‌گفته‌اند

موقعیت جغرافیایی کاظمین

کاظمین در مجاورت شهر بغداد

سمت غرب رودخانه دجله قرار دارد و از لحاظ اداری تابع شهر بغداد است و مناره‌های طلایی آن از داخل شهر بغداد نمایان است.

امروزه، این شهر به سبب توسعه بغداد به آن وصل شده است.

از آن جا که این شهر در حدود یک کیلومتری رود دجله واقع است.

آب و هوای نسبتاً معتدلی دارد و میزان بارندگی آن در سال زیاد است.

گاهی نیز بادهای تندی در این منطقه می‌وزد و سیلاب عظیمی راه می‌افتد.

به دنبال این تغییر آب و هوایی، دجله نیز طغیان می‌کند و مزرعه‌های اطراف را به کام خود می‌کشد و گاهی هم شهر را دچار آسیب جدی و تخریب می‌کند.

بارها در طول تاریخ، این شهر با بادهای تند، تگرک و باران‌های سیل‌آسا و همچنین زلزله‌های مخرب روبرو بوده است.

گاهی مشهد و مقبره‌های امامان نیز بر اثر این حادثه‌های طبیعی آسیب دیده و تخریب می‌شد،.

از جمله سال‌های ۵۶۹ ق، ۵۷۳ ق، ۶۱۳ ق و ۱۰۴۲ ق که همواره خلیفه‌ها و حکمرانان به بازسازی آن پرداخته‌اند.

از کاظمین تا بغداد ۸ کیلومتر، تا سامراء حدود ۱۱۰ کیلومتر، تا نجف اشرف تقریبا ۱۶۵ کیلومتر و تا کربلا حدودا ۱۰۲ کیلومتر فاصله است.

یکی از محله‌های شمالی شهر بغداد در بخش غربی رود دجله است.

شهرکاظمین این شهر سومین شهر مقدس عراق است

مسجد و آرامگاه امام هفتم شیعیان موسی کاظم و امام نهم محمد تقی در این محله قرار دارد و سبب نامگذاری این منطقه به کاظمیه همین است.

مدفونان

حرم کاظمین
امام محمد تقی
امام موسی کاظم
خواجه نصیرالدین طوسی
سید رضی
سید مرتضی علم الهدی
شیخ مفید
شیخ کلینی
امین خلیفه عباسی