شهر باستانی هترا (شهر باستانی الحضر)

۲۳

مهر
۱۴۰۱

شهر باستانی هترا

ارسال شده توسط: admin/ 645

که با نام شهر باستانی الحضر نیز شناخته می‌شود

در ۱۱۰ کیلومتری جنوب غربی موصل و ۷۰ کیلومتری غرب آشور قرار دارد.

این شهر که از نیمه‌ی سده‌ی اول پیش از میلاد تا نیمه‌ی سده‌ی اول میلادی مسکونی بوده است

طرح دایره‌ای به قطر دو کیلومتر دارد و با خندق و ۱۶۳ برج محصور می‌شود.

مجموعه شهر متشکل از بارو و دیوار، دروازه‌ها، معابد و آرامگاه‌ها است.

هنر حجاری و پیکرتراشی هاترا در دنیای باستان شهرت دارد و مجسمه‌های متنوع و متعدد از آن روزگار به یادگار مانده که زینت‌بخش موزه‌ی بغداد است.

از باشکوه‌ترین و بزرگ‌ترین بناهای الحضر معبد کبیر یا شمس است که ساکنان الحضر به آن هیکلاربا یعنی معبد کبیر و بیت الها به معنای خانه خدایان می‌گفتند و برای عبادت خدای خورشید بود.

معبد کبیر با سنگ‌های یکپارچه عظیم مدور ساخته شده است و در وسط شهر قرار دارد.

 

شهر باستانی هترا
شهر باستانی هترا

این معبد شامل :

ایوان‌ها

معابد کوچک

بناهایی مانند :

خلوتگاه شمس، معبد شحیرو، دورازه‌های معبد کبیر و… بود.

مردمان این شهر در عبادات و اعتقادات خود برای خورشید اهمیت زیادی قائل بودند و آن را بزرگ خدایان و مذکر می‌دانستند و به آن شمس یا شمسا می‌گفتند.

شهر باستانی هترا که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

توسط داعشی‌ها به‌شدت مورد آسیب قرار گرفت و پس از چندی، دوباره بازپس‌گرفته شد.

در استان نینوا، عراق قرار دارد.

هترا در ۲۹۰ کیلومتری شمال شهر بغداد و ۱۱۰ کیلومتری جنوب غرب موصل قرار دارد. اما در دوران باستان این شهر در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال غرب پایتخت باستانی آشوریان یعنی آشور واقع بود.

دارای معماری خاصی است که می‌توان سه نوع تمدن ایرانی، یونانی و رومی را در آن دید. حضراء یکی از تمدن‌های نیمه عربی و اشکانی پیش از اسلام در عراق است که توسط داعش نابود شد.

گویا تا زمان شاپور یکم ساسانی یا اندکی پس از او نقشی در تاریخ بازی کرده‌است.

حطرا نیز در کتیبه‌های مکشوف در خرابه‌های حضر است.

 

شهر باستانی هترا
شهر باستانی هترا (شهر باستانی الحضر)

 

نام رسمی شهر بِیت اِلاهاء (به معنی «خانهٔ خدا») و حترا دشَمَش (به معنی «هترای شمش») که بر روی یک سکه مکشوفه حک شده بوده است.

شهر حضر را می‌توان یک شهر کاملاً عرب دانست.

فرهنگ و زبان و ادیان آرامی و عربی در آنجا بیشتر از عوامل دیگر رواج داشت.

با این حال هرتسفلد و نُلدِکه معتقد هستند که اکثر ساکنان شهر را قبایل عرب تشکیل می‌دادند و این قبایل در سده نخست پیش از میلاد از نزاع میان پارت‌ها و یونانی‌ها استفاده کرده شهر را گسترش و قدرت بخشیدند.

مهاجران گوناگونی که در آن ساکن بودند غالباً به بازرگانی می‌پرداختند. دیدگاه این دو خاورشناس اینک توسط کتیبه‌هایی که در خرابه شهر به زبان آرامی کشف شده، تأیید می‌گردد.

ساختمان‌های این شهر غالباً از سنگ است و اسلوب معماری آن مخلوطی از اسلوب معماری ایرانی، آشوری و عربی و یونانی است که اهل حضر به وجود آورده‌اند.

القاب و نام‌های امیران حضر بیشتر آرامی و عربی است.

حضر در زمان اشکانیان که آن را تحت حمایت خود داشتند و حکومت آن را تقویت می‌کردند، چندین بار مورد حمله رومیان قرار گرفت.

تراژان در سال ۱۱۶ م. آنجا را گرفت اما در پایان همان سال که شهر را مجدداً محاصره کرد بدون گرفتن نتیجه‌ای عازم روم شد.

سوروس که در سال ۱۹۵ م اشکانیان را شکست داد

اعراب حضر را نیز قلع و قمع کرد.

اما هم او در حملات و محاصره‌هایی که در سال‌های ۲۰۰ م؛ و ۲۰۱ م. علیه شهر صورت داد موفقیتی به دست نیاورد.

برخلاف پارت‌ها که دولت‌های کوچک را در داخل و در مرزهای خود تحت حمایت خود گرفته و تقویت می‌کردند، ساسانیان به ادامه حیات این دولت‌ها یا نفوذ دولت‌های بیگانه در درون ایران گرایشی نداشتند. به همین جهت بود که تاجران تدمری و نبطی از شهرهای اطراف فرات بیرون رانده شدند و حکومت کوچک کرخ و حضر از میان رفتند.

تخریب توسط داعش
در پی حمله داعش به شمال عراق و تصرف استان نینوا در سال ۲۰۱۴، داعش در شانزدهم اسفند ۱۳۹۳ (۷ مارس ۲۰۱۵) به محوطه باستانی هترا یورش برد. این اقدام داعش با خشم باستان شناسان مواجه شد.[