امام‌جعفر‌صادق علیه السلام
ابوعبدالله جعفر بن محمد بن على بن الحسین بن على بن ابى‌طالب معروف به امام‌جعفر‌صادق (ع)، رئیس مذهب جعفری و ششمین پیشوای شیعیان جهان است.
ولادت
تولد آن حضرت بنابر صحیح‌ترین روایات، در سال 83قمری در مدینه بوده است. امام صادق(ع) بنا به نقل برخی منابع، در 17 ربیع الاول سال 80 هجری و به نقل منابع دیگر، در سال 83 هجری در زمان عبدالملک بن مروان دیده به دنیا گشودند. مادر آن حضرت ام فروه دختر قاسم بن محمد بن ابى‌بکر بود.
لقب
لقب آن حضرت صادق(ع) بود، زیرا هرگز جز سخن درست نفرمود. رسول‌الله(ص) درباره او خبر داد که «کلمه حق و پیک صدق است». او را فاضل و طاهر و صابر نیز مى‌خواندند ولى معروفترین القاب او که تاریخ ثبت کرده است همان صادق است.
فرزندان امام‌جعفر‌صادق
آن حضرت ده فرزند داشت به ترتیب ذیل:
- اسماعیل
- عبدالله
- ام فروه که مادر ایشان فاطمه دختر حسین بن على بن حسین(ع) بود
- امام موسى کاظم(ع)
- اسحاق
- محمد
- عباس
- على
- اسماء
- فاطمه، که از مادران مختلف بودند. اسماعیل بزرگترین اولاد حضرت صادق(ع) بود و حضرت او را بسیار دوست مى‌داشت تا آنجا که بعضى گمان مى‌بردند او پس از پدرش امام شیعیان خواهد بود. اما اسماعیل در زمان حیات پدر از دنیا رفت و مردم جنازه او را از عریض (محله ای در مدینه) تا بقیع حمل کردند. پس از وفات حضرت صادق(ع) جمعى همچنان اسماعیل را امام دانستند و فرقه اسماعیلیه از همین جا منشعب شد.
سیمای آن حضرت
امام جعفر صادق از لحاظ ظاهری شبیه پدرش امام باقر(ع) بودند اما کمی باریکتر و بلندتر بود. ایشان موهای مشکی و پیچیده، بینی کشیده، محاسن نه زیاد پرپشت و نه زیاد تنگ، دندانهای درشت و سفید داشتند.
رسیدن به امامت
امام صادق علیه‌السلام مدت ۱۲ تا ۱۵ سال با جد بزرگوارش امام زین العابدین علیه‌السلام و بعد از شهادت ایشان، مدت ۱۹ سال با پدرش امام باقر علیه‌السلام زندگى کرد.
آن حضرت در سالهای پایانی حکومت عبدالملک بن مروان (۶۵ – ۸۶) به دنیا آمد و تا پیش از امامت ایشان، پنج نفر دیگر از حاکمان بنی امیه بر سر کار آمدند.
در سال ۱۱۴ قمری امام باقر علیه السلام به شهادت رسید و امامت به امام صادق علیه السلام منتقل شد. مطابق با ارشاد شیخ مفید، امام باقر علیه السلام آن حضرت را آشکارا و علنی به امامت منصوب نمود. هشام بن سالم از آن حضرت نقل کرده است که چون هنگام وفات پدرم شد، فرمود پسرم جعفر به تو سفارش می کنم که نسبت به اصحاب من خوش رفتار باشى. عرض کردم چنان در پیشرفت و تعلیم و تربیت آنها می کوشم که هر کدام از برجسته‌ترین افراد جامعه شوند و احتیاجى به دانش دیگران نداشته باشند.
امامت امام صادق علیه السلام ۳۴ سال به طول انجامید که ۱۸ سال در دوره اموى و ۱۶ سال در دوره عباسى بوده است.
در این دوران حکومت بنی امیه ضعیف و سرانجام سرنگون و سپس بنی عباس روی کار آمدند. در این دوره فرصت مناسبی برای امام صادق(ع) برای انجام فعالیت های علمی فراهم شد.
شخصیت علمی امام‌جعفر‌صادق
امام صادق(ع) در میان اهل سنت، از موقعیت والایی برخوردار بوده است.مالک بن انس، رئیس مکتب فقهی مالکی از جمله کسانى است که مدتى در محضر امام صادق(ع) شاگردی کرده است. ابن حجر هیثمى نیز در مقام تمجید از شخصیت علمى امام اشاره به این نکته دارد که افرادى چون یحیى بن سعید، ابن جریح، مالک، سفیان ثورى، ابو حنیفه و شعبه و ایوب فقیه، از آن حضرت نقل روایت نموده‌‌اند.
شهادت
امام‌جعفر‌صادق (ع) در سال ۱۴۸ هجرى به دستور منصور عباسى به وسیله انگور زهرآلود، مسموم و به شهادت رسید. مدفن مطهر آن حضرت در قبرستان بقیع و در جوار ائمه بقیع قرار دارد.
آخرین وصیت
هنگام شهادت، آن حضرت به دو مورد تاکید بسیار فرمودند:
- صله رحم
- نماز
قال الصادق (علیه‌السّلام): «ان شفاعتنا لاتنال مستخفا بالصلوة». شفاعت ما به او نرسد که نماز را سبک شمرد.